Dag van de scheiding 2022

Oorsprong van de dag van de scheiding

De dag van de scheiding 2022 is een herinnering aan de eerste Nederlandse echtscheiding op 15 september 1796. De 15e september wordt sinds 2010 jaarlijks door scheidingsadvocaten en -mediators gebruikt als een dag waarop mensen onder andere gratis advies kunnen inwinnen over een scheidingsprocedure. Althans, omstreeks 15 september van ieder jaar. De afgelopen jaren werd nog al eens de loop genomen met de geschiedenis:

Ben je werkzaam als advocaat, notaris, financieel planner of mediator en begeleid je voor je beroep personen of stellen met scheiden? En spreek je op de Dag van de scheiding 2021 een interessant stel of persoon die je een herinnering wil geven aan jullie gesprek om eventueel later nog eens in gesprek mee te komen? Denk dan eens aan een heel origineel, objectief en duurzaam cadeau: een door jezelf gepersonaliseerde versie van ons boek ‘Alles over scheiden‘. Met jouw bedrijfsnaam op de kaft en een zelfgeschreven voorwoord voor nog geen drie tientjes! Lees hier meer over hoe het proces van personaliseren werkt.

Dit boek is ondanks de ruim 350 pagina’s boordevol tips en uitleg een praktisch handboek voor iedereen die zelf overweegt te scheiden, in een scheiding zit of iemand kent die gaat scheiden of gescheiden is. Met jouw kantoornaam op de kaft, contactgegevens op de achterkant en een voorwoord met uitleg wat je kan betekenen voor iemand.

Dag van de scheiding in historisch perspectief

Heel vroeger was scheiden niet echt geaccepteerd, wat ook blijkt uit de afloop van de allereerste echtscheiding in Nederland…

Het geloof speelde in de middeleeuwen (en daarvoor) een belangrijke rol, echtscheiding was bij katholieken en christen niet mogelijk op verzoek. Bepaalde perioden was scheiden soms na overspel mogelijk, of als men in een klooster ging wonen. ​Scheiden kwam in die tijd ook voor door de volgende oorzaken:

• De dood
• Nietigverklaring
• Scheiden van tafel en bed
• Illegaal scheiden (vluchten, vermissing)

De nietigverklaring bestaat nog steeds, lees daar meer over in ons boek ‘Alles over scheiden‘. Nietigverklaring hield toen en nu in dat het huwelijk nooit heeft bestaan. Maar het proces was vroeger heel anders. Het huwelijk nietig laten verklaren was mogelijk als niet werd voldaan aan de huwelijksvereisten van die tijd, zoals bij de volgende onderwerpen:

• Het niet consumeren van het huwelijk
• Een te jonge leeftijd
• Iemand was al gehuwd

Scheiden van tafel en bed bestaat ook nog steeds, lees daar meer over in ons boek ‘Alles over scheiden‘. Door te scheiden van tafel en bed blijft het huwelijk in stand, wordt het partnerpensioen niet gewijzigd maar vinden wel vermogensrechtelijke gevolgen plaats en wordt het ouderdomspensioen verevend. 

Dag van de scheiding vindt oorsprong in Frans recht

Op 12 juli 1796 werd door de Franse overheerser in Nederland de wet op de echtscheiding vastgesteld. Deze erg liberale regeling was al recht in Frankrijk en maakte echtscheiding mogelijk op basis van onverenigbaarheid van het karakter door één der echtgenoten. De Franse overheerser in Nederland voerde in 1804 (ook geldend in Nederland) een nieuw wetboek in, de Code Civil. Daarin werd echtscheiding meer aan banden gelegd. De wet regelde onder andere dat een huwelijk alleen binnen twintig jaar mocht worden ontbonden door mannen van minimaal 25 jaar oud en vrouwen van minimaal 21 jaar oud. Vrouwen ouder dan 45 jaar of stellen die twintig jaar of lange waren getrouwd mochten niet scheiden, waarschijnlijk ter bescherming van deze kwetsbaar geachte groep. Na het vertrek van de Fransen ontwierpen de Nederlanders een eigen burgerlijk wetboek. Dat leidde enige tijd later tot de invoering van het Burgerlijk Wetboek in 1838.

Scheiden tussen 1838 en 1971

Vanaf 1838 tot 1971 bleef het aantal jaarlijkse echtscheidingen beperkt tot enkele duizenden. Toen bestonden in Nederland vier gronden waarvoor een echtscheiding kon worden aangevraagd:

• Overspel
• Curatele vanwege verkwisting
• Veroordeling tot een misdrijf of een gevangenisstraf van 4 jaar of langer mishandeling

De schuldvraag was toen van belang voor een eventueel recht op alimentatie. 

Dag van de scheiding luidt nieuw tijdperk in: scheiden vanaf 1974

Door een wetswijziging in 1971 werd de enige grond voor echtscheiding in Nederland duurzame ontwrichting. Na deze wetswijziging nam het aantal echtscheidingen in Nederland flink toe. Een piek in het aantal echtscheidingen ontstond in 2001, dat jaar werd de flitsscheiding ingevoerd. Dat hield in dat met kon scheiden zonder tussenkomst van een rechter. Het huwelijk werd dan omgezet in een geregistreerd partnerschap, waarna de beëindiging van dat partnerschap wordt ingeschreven bij de burgerlijke stand. Dit is sinds 2009 niet meer mogelijk, maar het aantal echtscheidingen bleef wel tussen de 30.000 en 40.000 per jaar.

In bijna alle andere landen in de wereld is echtscheiding inmiddels toegestaan en grotendeels geaccepteerd. Maar stellen in Vaticaanstad en de Filipijnen mogen in deze tijd nog steeds niet scheiden, vooral ingegeven door het geloof.